Мэта: пазнаёміць навучэнцаў з лінзамі, разнавіднасцю лінз.

Задачы:

развівальная: развіццё асацыятыўнага мыслення, уяўлення; развіццё ўменняў аргументаваць і даказваць сваё меркаванне, развіваць уменне абагульняць і сінтэзаваць веды, развіццё фізічнай гаворкі.

адукацыйная: працягнуць вывучэнне светлавых промняў і іх распаўсюджванне, увесці паняцце лінзы, вывучыце дзеянне збіральнай і рассейвальнай лінзы; навучыць будаваць малюнкі, якія даюць лінзы; ўвесці паняцце аптычную сілы лінзы.

выхаваўчая: выхаванне асобасных якасцяў, якія забяспечваюць паспяховасць выканальніцкай дзейнасці, фарміраванне дыялектыка-матэрыялістычнага светапогляду, актыўны жыццёвай пазіцыі, выхаванне актыўнасці, захопленасці, мэтанакіраванасці, настойлівасці.

Тып урока:вывучэнне новага матэрыялу.

Абсталяванне:    металічная ложка;посуд з вадой; шкляная палачка; прабірка з гліцэрынам.

План урока:

1. Арганізацыйны момант.
2. Актуалізацыя ведаў.
3. Тлумачэнненовагаматэрыялу.
4. Фізкультхвілінка.
5. Замацаванневывучанагаматэрыялу.
6. Вынікіўрока.
7. Дамашняезаданне.
8. Рэфлексія.

Ход урока.

1. Арганізацыйнымомант.

Настаўніквітаевучняў, агучваетэмуўрока. Правяраеадсутныхнаўроку.

2. Актуалізацыяведаў.

Апытаннехатнягазаданняпраходзіцьу два этапы:

Бліц — апытанне (адказам на пытаннеможабыцьтолькі так ці не, для лепшагааглядуадказаўвучняўможнавыкарыстоўвацьсігнальныякарткі, «да» — чырвоныя, «няма» — зялёныя, неабходнаўдакладняцьправільныадказ).

1. Люстэркі бываюць плоскімі, выпуклымі, ўвагнутымі? (Да)
2. Вугал адлюстраванняпазначаеццалацінскайлітарай β? (Не)

3.Адбіццёбываелюстраным і дыфузным? (Да)

4.Бачымці мы чыстаелюстэрка? (Не)

5.На мяжы двух празрыстыхасяроддзяў, светлавыпраменьзмяняесвойкірунак? (Да)

6. Вугал падзеннязаўсёдыбольшвуглаадлюстравання? (Не)

7.Скорость святла ў любым асяроддзяўаднолькава і роўна 3 • 108 м / с? (Не)

8.Скорость святла ў вадземеншхуткасцісвятла ў вакууме? (Да)

 

Фізічнаядыктоўка ў двух варыянт.

I варыянт:

1. Якія з’явы назіраюць пры трапленні святла на мяжу падзелу двух асяроддзяў?
2. a) часткапраходзіць у іншаеасяроддзе, а часткаадлюстроўваецца
3. b) свет паглынаецца
4. c) свет рассейваецца
5. d) свет праходзіць у іншаеасяроддзе
6. Якоелюстэрканазываюцьплоскім?
7. a) з гладкайпаверхняй
8. b) з люстранай паверхняй
9. c) з празрыстайпаверхняй
10. d) з плоскайпаверхняй
11. Яківыразвызначае закон адлюстраваннясвятла?
12. a) α = β
13. b) α = γ
14. c) sinα = sin γ
15. Выбярыцеправільныкірунакпераломленагапрамяняпрыпераходзесвятла з шкла ў паветра.
16. a) прамень 1
17. b) прамень 2
18. c) прамень 3
19. d) прамень 4
20. На мяжы асяроддзяў 1 і 2 светлавы прамень АВ змяніў свой кірунак. Назавіце вугал падзення і вугал праламлення?
21. a) SAE — вугалпадзення, CAB — вугалпраламлення
22. b) SAD — вугалпраламлення, FАВ — вугалпадзення
23. c) SAE — вугалпадзення, FАВ — вугалпраламлення
24. d) ЕАS — вугалпадзення, FАD — вугалпраламлення
25. Вугал паміж падаючым прамянём і адлюстраванным прамянём роўны 70 °. Чаму роўны вугал падзення?
26. a) 70 °
27. b) 140 °
28. c) 35 °
29. d) 20 °

 

II варыянт:

1. Яківыразвызначае закон праламленнясвятла?
2. a) α = β
3. b) α = γ
4. c) sinα = sin γ

d)

2. На мяжы двух асяроддзяўсветлавыпраменьмяняесвойкірунак. Часткасвятлавяртаецца ў першую сераду. Як называеццададзенаез’ява?
3. a) Адлюстраваннесвятла
4. b) паглынаннемсвятла
5. c) рассейваннесвятла
6. d) праламленнесвятла
7. Выберыцеправільныкірунакпераломленагапрамяняпрыпераходзесвятла з паветра ў шкло.

 

1. a) прамень 1
2. b) прамень 2
3. c) прамень 3
4. d) прамень 4
5. На мяжыасяроддзяў 1 і 2 светлавыпрамень АВ змяніў свой кірунак. Назавіцевугалпадзенняі вугалпраламлення?
6. a) SAE — вугал падзення, CAB — вугал праламлення
7. b) SAD — вугал праламлення, ВAC — вугал падзення
8. c) SAD — вугалпадзення, ВAF — вугалпраламлення
9. d) SAE — вугалпадзення, BАF — вугалпраламлення

 

5. Вугалпадаючагапрамяня на адлюстраваную паверхнюроўны 70 °. Яківугалпаміжпадаючымпрамянём і адлюстраваным?
6. a) 70 °
7. b) 140 °
8. c) 35 °
9. d) 20 °
10. Якоелюстэрканазываюцьплоскім?
11. a) з гладкайпаверхняй
12. b) з люстранай паверхняй
13. c) з празрыстайпаверхняй
14. d) з плоскайпаверхняй

Паслявыкананнетэстувучнівыконваюцьправерку (адказыпрадстаўлены на дошцы).

3. Тлумачэнненовагаматэрыялу.

Вопыт №1.Закапціцьметалічнуюлыжку да пачаткуўрока над полымем свечкі. Затымапусціцелыжку ў посуд з вадой. У такімвыглядзепакажыцеяеўдзельнікамўрока. Яна здаеццаімсрэбнай. Затымлыжкувыміце з вады і зноўпакажыце. Растлумачцез’яву.

Адказ: З-за сажыпаверхнялыжкіпакрыта пластом паветра, на мяжыякога з вадойадбываеццапоўнаеўнутранаеадлюстраваннеасвятляльнагалыжкусвятла.

Вопыт № 2.Стекляннуюпалачкуапускаюць у прабірку з гліцэрынам. Часткаяе, пагружаная ў гліцэрын, становіццанябачнай. Чаму?

Адказ: Так як паказчыкішкла і гліцэрыныамальаднолькавыя, то святлопраламляецца на яе і не адлюстроўваецца ад яе.

Ўласцівасцьсвятлаадлюстроўвацца і пераламляццавыкарыстоўваюць для таго, кабкіравацьсветлавыміпучкамі. Для гэтагавыкарыстоўваюцьспецыяльнаствораныяаптычныяпрыборы: фотаапараты, лупы, акуляры, мікраскопы, біноклі, тэлескопы. У гэтыхпрыборахгалоўнайчасткайз’яўляюццалінзы.

Лінзаміназываюцьпразрыстыяшкляныя цела, абмежаваныяальбодвумасферычнымі, альбоаднойсферычнай і аднойплоскайпаверхнямі.

лінзы

 

 

збіральнаярассейвальная

Лінзы існуюць двух відаў: якія збіраюць і рассейвальныя святло пасля праходжання яго скрозь іх. У збіральных лінзаў сярэдзіна тоўшчы, чым края, а ў рассейвальных — сярэдзіна танчэй краёў.

Віды лінз:

1 – дваякавыпуклая                         4 — дваякаўвагнутая

2 — плоскавыпуклая                          5 — плоскаўвагнутая

3 — выпукла-увагнутая                     6 -увагнута-выпуклая

 

Для характарыстыкі лінзаў ўводзіцца шэраг паняццяў.

Прамая, якая праходзіць праз С₁ і С₂ сферычных паверхняў, якія абмяжоўваюць лінзу, называецца галоўнай аптычнай воссю лінзаў.

 

 

С₁і С₂ — галоўнаяаптычнаявось

О — аптычныцэнтр

F — фокус

F’F»- факальнайплоскасць

Точка О, якая ляжыць на аптычнайвосі ў цэнтрылінзаў, называеццааптычнымцэнтрамлінзы. У далейшым мы будземразглядацьтонкіялінзы, уякіхтаўшчынялінзы малая ў параўнанні з радыусамілінзы. У тонкайлінзепраменьсвятла, якіідзеўздоўж любой аптычнайвосі, праходзіцьлінзу, не змяняючысвайгокірунку, г.зн. непераламляючыся.

Накіруем на збіральнайлінзе пучок святла, паралельнагалоўнайаптычнайвосі. Прайшоўшыскрозьлінзу, пучкі, праламіўшыся на кожнай з паверхняў, збіраюцца ў аднымпункце, якая ляжыць на аптычнайвосілінзы. Гэты пункт называюцьгалоўным фокусам лінзы. Адлегласць OF ад цэнтралінзы да фокусу называюцьфокуснайадлегласцюлінзы F. Кропкі 2F называюццакропкаміпадвойнагафокуснайадлегласці.

У фокуселінзыперпендыкулярнагалоўнайаптычнайвосізнаходзіццафакальнайплоскасць. У дваякавыпулайлінзы два фокусу — па адным з кожнага боку.

У рассейвалыхлінзаўпасляпраламленняпрамянівыходзяць з лінзыразбежным пучком. Фокус такіхлінзаў — ўяўны, так як у імперакрыжоўваюцца не саміпрамяні, якіяпрайшліскрозьлінзу, а іхпрацягі.

Асноўнымі характарыстыкамі лінзы, з’яўляюцца яе фокусная адлегласць F і аптычная сіла D — велічыня, зваротная фокуснай адлегласці:

D — аптычнаясілалінзы

[D] = дптр

Аптычнаясіла D з’яўляеццамерайпераламляльнайздольнасцілінзы. За адзінкуаптычнайсілыпрынятаяаднадыёптрыя (1 дптр), гэтазначыцьаптычнаясіла такой лінзы, фокуснаяадлегласцьякойроўна 1 м.

Чымпаверхнялінзыбольш выпуклая, тыммацней такая лінзапераламляепрамяні, такімчынам, тымменшяе фокусная адлегласць. У рассейвальныхлінз фокусная адлегласць і аптычнаясілавыяўляюццаадмоўнымілікамі.

4. Фізкультхвілінка.

Гімнастыка для вачэй.

5. Замацаванневывучанагаматэрыялу.

Па ранейпройдзенымматэрыяле і сённяшніматрыманыхведаўадказаць на пытанні і загадкі.

Загадкі:

1.Прыйдзе ў хату — не выганіш калом,

Пара прыйдзе — сам сыйдзе.

(Сонечныпрамень)

2. Спадарожница за мною ходзіць следам,

Мне ад яені зла, нікарысціняма.

(Цень)

 

3.И мовыняма, а праўдускажа.

(Люстэрка)

4.Калі неба ніжэйзямлібывае?

(Каліадлюстроўваецца ў вадзе)

5.Переднамі — уверхнагамі,

Прадтабой — уверхгалавой.

(Адлюстраванне ў вадзе)

Пытанні:

— Што такое лінза?

— Якіялінзы вы ведаеце?

— Чаму выпуклую лінзуназываюцьзбіральнай?

— Чамуўвагнутуюлінзуназываюцьрассейвальнай?

На парце ў кожнага вучня ляжыць лінза, расказаць ўсё пра лінзу, што даведаўся за сённяшні ўрок.

6. Вынікіўрока.

Выстаўленнеадзнак.

7. Дамашняезаданне.

• 30, пытанні (2,3.5) пісьмова.Прыгатавацьпаведамленне (па жаданню)абвынаходстве, прынцыпепрацы, якога-небудзь аптычнагапрыбора.

8. Рэфлексія.

Выбраць па 1-2 прапановы і скончыць фразу.

• Сёння я даведаўся …
• Было цяжка …
• Я зразумеў ,што …
• Было цікавадаведацца, што …
• Мянездзівіла …
• Мне захацелася …