Тэма : Абагульняючы ўрок па тэме: “ І восень на прызбу ступіла…”
Мэта: абагуліць веды па раздзелу; развіваць навык беглага, выразнага чытаня; выхоўваць любоў да прыроды.
Ход урока
1. Арганізацыйны момант. Аб’яўленне тэмы ўрока.
Наша прырода прыгожая ў любую пару года, але асабліва восенню. Асенняя прырода прыцягвае сваёй непаўторнасцю паэтаў, пісьменнікаў, музыкантаў, кампазітараў і мастакоў. Колькі цудоўных твораў напісана пра восень! Сёння ў нас падагульняючы ўрок па раздзелу “ І восень на прызбу ступіла”. Як раз добра супала: закончылі мы вывучэнне раздзела і закончылася пара года восень. Мы паўторым апавяданні, вершы, якія мы вывучалі і ўспомнім свае назіранні восенню.
2. Гульня-размінка “Збяры асенні букет”.( За правільны адказ даецца лісцік)
— Назавіце ўсе поры года.
— Якая пара года наступіла?
— Якая пара года была перад ёй?
— Назавіце асеннія месяцы.
— Чаму яны так называюцца?
— Чаму восень называюць залатой?
— Якая яшчэ бывае восень?
— Назавіце асеннія прыкметы
(Гром у кастрычніку- зіма бясснежная.
Першы снег упадзе на мокрую зямлю –застанецца, на сухую- растане.
Позні лістапад – на цяжкі год.
Калі ў кастрычніку птушкі лётаюць нізка каля зямлі – будзе ранняя і халодная зіма.
Яркія зоркі на небе – будзе мароз.
Сінічка пішчыць – холад кліча.
У лістападзе камары – быць мяккай зіме.)
3. Выстаўка малюнкаў.
— Восень яна вельмі розная. Спачатку цёплая, як лета. Потым залатая, рознакаляровая. У канцы дажджлівая, змрочная, сумная, халодная. Вывучаючы творы пра восень, вы малявалі малюнкі. На малюнках восень прыгажуня, чараўніца. Яны і падобныя і розныя, бо кожны маляваў свае ўражанні, свае адносіны да гэтай пары года.
4. Работа па падручніку. (стар. 60)
— Давайце ўспомнім першы дзень восені. Яго помняць усе дзеці. Чаму?
Разгледзьце малюнак. Адкажыце на пытанні.
Успомніце і раскажыце як вы правялі першы дзень у школе.
5. Работа ў групах.
— Што адбываецца ў прыродзе восенню?
Знайдзіце і зачытайце правільныя адказы.
Дні становяцца кароткія, а ночы доўгія і цёмныя.
Адлятаюць у цёплыя краіны птушкі.
Шэрыя хмары зацягнулі неба, ідзе халодны дождж.
Па нізінах густа сцелюцца туманы.
6. Работа па падручніку.
— Успомніце змест апавядання Васіля Віткі “Восеньскія звесткі” (стар. 61)
Што адбылося, змянілася ў прыродзе з надыходам восені?
( Не чуваць было галасоў, воклічаў ластавак)
Здаецца яшчэ цяпло, нішто не прадвяшчае халады, а птушкі ўжо збіраюцца ў далёкі вырай. Самыя першыя ластаўкі, а за імі …(называюць дзеці).
— Прачытайце два апошнія абзацы і адкажыце, чаму ў душы паэта “варухнулася трывога”?
( Наступае восень, а разам з ёю халады).
7. Гульнёвае практыкаванне “Знайдзі птушку па апісанню” (На дошцы птушкі)
— Цёмна-шэрая птушачка, знізу белаватая, з цёмнымі папярочнымі палосамі. (Зязюля)
8. Работа па зместу апавядання Я. Галубовіча “Памочніца”
— Як называецца апавяданне Янкі Галубовіча у якім расказваецца пра зязюлю? ( Памочніца)
Чаму яе так называе аўтар раскажа нам … . Яна рыхтавала паведамленне па гэтым творы.
9. Чытаецца верш “Нашы птушкі”.
10. Работа ў групах
Назавіце назвы і аўтараў вершаў, з якіх узяты гэтыя радкі.
“Адшумела лета
Роснымі лугамі . ….і”
“Залатыя стужкі
На бярозцы мілай. …”
“Замірае лета,
Заціхаюць далі, … “
“Восень, восень залатая
Сее радасць па зямлі, …”
Пра што расказваецца ў гэтых вершах?
Давайце прачытаем іх.
11. Інсцэніроўка вершаў.
Да вас на ўрок прыйшлі героі твораў, якія мы вывучалі. Пазнайце іх, назавіце назву і аўтара твора. ( Міхась Скрыпка “Зайка і Бобік”, Іван Муравейка “Прытворка”)
Інсцэніроўка вершаў.
Што старажыў Бобік? (Капусту)
12. Работа па зместу ап. Алеся Жука “Хто вінаваты”
Восень самая багатая пара года. Чаму?
Адгадайце загадку
Хоць вусаты, хоць я колкі,
Ды не злосны ані колькі.
Лета ўсё адным заняты –
Кожны дзень спялю зярняты.
Не асыплюся на дол,
Хлебам я прыйду на стол. (Колас)
— У якім апавяданні хлопчык прасіў прабачэння ў хлеба? А за што?
Як трэба адносіцца да хлеба?
(Вучні чытаюць з дошкі)
Хлеб – вялікае багацце.
Хлебам слаўны родны край.
У сталоўцы, у школе, у хаце
Хлеб цані і паважай.
Хлеб – гэта багацце. Хлеб – гэта жыццё. На дзяржаўным гербе Рэспублікі Беларусь змешчаны каласкі збожжа. Гэта сведчыць аб тым, што беларусы — людзі працавітыя, мірныя. Сімвалам дастатку на Беларусі лічыцца хлеб.
Чытаецца на памяць верш Авяр’яна Дзеружынскага “Хлебная скарынка”
13. Рэфлексія
— Гэты урачысты момант і падвёў наш урок да заканчэння. Ці спадабаўся вам урок? А вы спадабаліся мне за ўважлівасць, стараннасць, працавітасць.
Якой пары года мы прысвяцілі ўрок? (Восені)
Скажам восені : Да пабачэння! А каб успаміналася яна вам, вазьміце на памяць сабе па лісточку. Палажыце ў падручнік па чытанню. Няхай суправаджае ён вас кожны ўрок, напамінаючы цёплыя асеннія дзянькі
“Адшумела лета
Роснымі лугамі . ….і”
“Залатыя стужкі
На бярозцы мілай. …”
“Замірае лета,
Заціхаюць далі, … “
“Восень, восень залатая
Сее радасць па зямлі, …”